فلش اور چیست؟
اشتعال تقریباً همزمان بیشتر مواد قابل احتراق در یک فضای بسته را Flashover یا همان فلش اور می گویند. وقتی برخی مواد گرم می شوند، دچار تجزیه حرارتی شده و گازهای قابل اشتعال آزاد می کنند. فلش اور زمانی اتفاق می افتد که اکثر سطوح در معرض حرارت در یک فضا تا دمای خود احتراق گرم شده و گازهای قابل اشتعال ساطع می کنند. Flashover به طور معمول در دمای 500 درجه سانتیگراد (932 درجه فارنهایت) یا 590 درجه سانتیگراد (1100 درجه فارنهایت) رخ می دهد.
فلش اور از خطرناک ترین اتفاقات آتش سوزی است. این پدیده به علت بازخورد تابشی حرارت اتفاق می افتد. گرمای برخاسته از آتش سوزی توسط سقف، دیوار ها و محتویات اتاق جذب می شود و دمای گازهای قابل اشتعال را بسیار بالا می برد. این بالا رفتن دما باعث وقوع فلش اور می شود.
به عنوان نمونه ای از flashover می توان به اشتعال مبلمان در یک اتاق خانگی اشاره کرد. آتش سوزی مبلمان اولیه می تواند لایه ای از دود گرم تولید کند که در سقف اتاق پخش می شود. لایه دود شناور داغ، به دلیل محدود شدن به دیواره های اتاق، در عمق رشد می کند. گرمای تابش شده از این لایه باعث گرم شدن سطوح مواد قابل احتراق در اتاق می شود و باعث می شود گازهای قابل اشتعالی در اثر تجزیه حرارتی ایجاد شود. وقتی دمای این گازها به اندازه کافی بالا رود، این گازها در تمام گستره خود شعله ور می شوند.
فلش اور می تواند ناگهانی و بدون علائم خاصی و درست در لحظه ورود آتش نشانان به صحنه آتش سوزی رخ دهد. ابتدا بخارات حاصل از سوخت در نزدیکی سطحی که متصاعد شده اند می سوزند و در این فاصله به طور عادی مقدار هوای دسترس بیش از مقدار مورد نیاز است. در این زمان عامل کنترل کننده سرعت احتراق، مساحت سطح ماده سوختی است. تداوم دوره رشد به عوامل متعددی بستگی دارد، اما لحظه بحرانی وقتی فرا می رسد که شعله های آتش به سقف برسند. با گسترش آتش به سطح زیر سقف، مساحتی که دچار آتش سوزی شده است به مقدار زیادی افزایش می یابد. در نتیجه تابش حرارت به طرف سطح مواد قابل احتراق به طور محسوسی افزایش می یابد.
سه روش جلوگیری از فلش اور
- انجام تهویه:
با بازکردن درها و پنجره های اتاق در حال سوختن، شما می توانید گرمای انباشته در اتاق را آزاد کنید. این روش زمانی که آتش سوزی در ابتدای مرحله رشد قراردارد و اتاق پر از دود شده و هنوز خیلی داغ نشده مؤثرترین روش است. این روش با آزاد سازی گرمای اتاق و کند کردن اثر بازخورد تابشی، Flashover را کند کرده و خطر وقوع آنرا کاهش می دهد. این روش همچنین قدرت دید در اتاق پر از دود را برای عملیات جستجو، بهبود می بخشد.
- تهویه نکردن:
در برخی آتش سوزی ها، انجام عملی، عکس عمل بالا می تواند سبب به تاخیر انداختن فلش اور شود. با تهویه نکردن و در عوض، بستن درها و پنجره های اتاق در حال سوختن، شما می توانید فلش اور را بتاخیر بیاندازید. این روش زمانی که اتاق پر از دود شده و حرارت بسیار بالاست، درست در پایان مرحله اول و قبل از شروع مرحله دوم آتش سوزی رخ می دهد، بیشترین کارایی را دارد. استدلال منطقی تاکتیک تهویه نکردن این است که بدلیل کمبود اکسیژن، آهنگ آتش سوزی کند شده که آن نیز به نوبه خود انباشته شدن گرما در اتاق را کند می کند و باعث به تأخیر افتادن فلش اور در اتاق بسیار داغ می شود. این عمل خود سبب کند شدن اثر بازخورد تابشی می شود. آهنگ سوختن در آتش سوزی به عوامل زیادی بستگی دارد ولی بیش ترین اثر را مقدار اکسیژن بکارگرفته شده برای شعله وری دارد.
- خاموش کننده دستی:
تخلیه خاموش کننده دستی می تواند موقتاً حرارت اتاق در حال سوختن را پایین آورد و فلش اور را به تأخیر بیاندازد. برای اجتناب از به دام افتادن آتش نشانان توسط فلش اور، آنها باید علائم هشدار دهنده وقوع فلش اور را بدانند.
نقطه بی بازگشت:
بعد از وقوع فلش اور، نقطه بی بازگشت فرا می رسد. نقطه ای که یک آتش نشان محبوس شده، نجات نخواهد یافت و به در یا پنجره ای که از آن وارد شده، نخواهد رسید. اطلاع یافتن از نقطه بی بازگشت توسط آتش نشانی که علائم وقوع احتمالی فلش اور را در مکانی مشاهده کرده است امر بسیار مهمی می باشد. زیرا آتش نشان باید بداند تا چه مقدار اگر وارد محل آتش گرفته شود، توان خروج را در صورت وقوع فلش اور دارد.
بالای 5/1 متر نقطه بی بازگشت است. ما می توانیم این فاصله را با کنار هم قراردادن چندین مدرک و دلیل، محاسبه و اثبات کنیم. نشان داد که آتش سوزی با حرارت 138 تا 196 درجه سانتی گراد سبب آسیب های شدید و تخریب پوست موضعی می شود. همچنین میانگین دما در اتاقی که فلش اور اتفاق افتاده است بین538 تا 852 درجه سانتی گراد است و براساس آزمایش های حرکت و زمان در هند بوک ( handbook ) ایمنی حریق، یک شخص در حال راه رفتن بطور متوسط حدود 76 سانتیمتر در هر ثانیه حرکت می کند. به نظر شما لباس های محافظتی آتش نشانان تا چقدر می تواند دمای بین 538 تا 852 درجه سانتی گراد را قبل از اینکه آتش نشان دچار سوختگی شدید شود تحمل کند؟!
اگر شعله ای با 538 درجه سانتی گراد حرارت در اتاق در حال سوختن وجود داشته باشد که درهمان لحظه دچار فلش اور شود و آتش نشانی 5/1 متر درون اتاق باشد و با سرعت 76 سانتی متر بر ثانیه به سمت راهرو برگردد، بین 538 تا 852 درجه سانتی گراد حرارت را در قسمت های در معرض حریق پوست یا از لوازم اطفاء به مدت 2 ثانیه احساس خواهد کرد. در این حالت، آتش نشان دچار هیچگونه سوختگی نخواهد شد. اگر می گویید که 3 متر داخل اتاقی که احتمال فلش اور دارد، وارد شوید و فلاش اور اتفاق بیافتد و شما سعی کنید که فرار کنید، حرارت را برای چهار ثانیه تجربه خواهید کرد.
فلش اور چیست؟
اشتعال تقریباً همزمان بیشتر مواد قابل احتراق در یک فضای بسته را Flashover یا همان فلش اور می گویند. وقتی برخی مواد گرم می شوند، دچار تجزیه حرارتی شده و گازهای قابل اشتعال آزاد می کنند. فلش اور زمانی اتفاق می افتد که اکثر سطوح در معرض حرارت در یک فضا تا دمای خود احتراق گرم شوند و گازهای قابل اشتعال ساطع می کنند. Flashover به طور معمول در دمای 500 تا 590 درجه سانتیگراد رخ می دهد.
به عنوان نمونه ای از flashover می توان به اشتعال مبلمان در یک اتاق خانگی اشاره کرد. آتش سوزی مبلمان اولیه می تواند لایه ای از دود گرم تولید کند که در سقف اتاق پخش می شود. لایه دود شناور داغ، به دلیل محدود شدن به دیواره های اتاق، در عمق رشد می کند. گرمای تابش شده از این لایه باعث گرم شدن سطوح مواد قابل احتراق در اتاق می شود. در نتیجه باعث می شود گازهای قابل اشتعالی در اثر تجزیه حرارتی ایجاد شود. وقتی دمای این گازها به اندازه کافی بالا رود، این گازها در تمام گستره خود شعله ور می شوند.
فلش اور از خطرناک ترین اتفاقات آتش سوزی
این پدیده به علت بازخورد تابشی حرارت اتفاق می افتد. گرمای برخاسته از آتش سوزی توسط سقف، دیوار ها و محتویات اتاق جذب می شود و دمای گازهای قابل اشتعال را بسیار بالا می برد. این بالا رفتن دما باعث وقوع فلش اور می شود.
فلش اور می تواند ناگهانی و بدون علائم خاصی و درست در لحظه ورود آتش نشانان به صحنه آتش سوزی رخ دهد. ابتدا بخارات حاصل از سوخت در نزدیکی سطحی که متصاعد شده اند می سوزند. در این فاصله به طور عادی مقدار هوای دسترس بیش از مقدار مورد نیاز است. در این زمان عامل کنترل کننده سرعت احتراق، مساحت سطح ماده سوختی است. تداوم دوره رشد به عوامل متعددی بستگی دارد، اما لحظه بحرانی زمانیست که شعله های آتش به سقف برسند. با گسترش آتش به سطح زیر سقف، مساحتی که دچار آتش سوزی شده است به مقدار زیادی افزایش می یابد. در نتیجه تابش حرارت به طرف سطح مواد قابل احتراق به طور محسوسی افزایش می یابد.
سه روش جلوگیری از فلش اور
- انجام تهویه:
با بازکردن درها و پنجره های اتاق در حال سوختن، شما می توانید گرمای انباشته در اتاق را آزاد کنید. این روش زمانی که آتش سوزی در ابتدای مرحله رشد قراردارد و اتاق پر از دود شده و هنوز خیلی داغ نشده مؤثرترین روش است. این روش با آزاد سازی گرمای اتاق Flashover را کند کرده و خطر وقوع آنرا کاهش می دهد. این روش همچنین قدرت دید در اتاق پر از دود را برای عملیات جستجو، بهبود می بخشد.
- تهویه نکردن:
با تهویه نکردن و در عوض، بستن درها و پنجره های اتاق در حال سوختن، شما می توانید فلش اور را بتاخیر بیاندازید. این روش زمانی که اتاق پر از دود شده و حرارت بسیار بالاست، درست در پایان مرحله اول و قبل از شروع مرحله دوم آتش سوزی رخ می دهد، بیشترین کارایی را دارد. استدلال منطقی تاکتیک تهویه نکردن این است که بدلیل کمبود اکسیژن، آهنگ آتش سوزی کند شده که آن نیز به نوبه خود انباشته شدن گرما در اتاق را کند می کند و باعث به تأخیر افتادن فلش اور در اتاق بسیار داغ می شود. این عمل خود سبب کند شدن اثر بازخورد تابشی می شود. آهنگ سوختن به عوامل زیادی بستگی دارد ولی بیش ترین اثر را مقدار اکسیژن موجود برای شعله وری دارد.
- کپسول آتش نشانی:
تخلیه خاموش کننده دستی می تواند موقتاً حرارت اتاق در حال سوختن را پایین آورد و فلش اور را به تأخیر بیاندازد. برای اجتناب از به دام افتادن آتش نشانان توسط فلش اور، آنها باید علائم هشدار دهنده وقوع فلش اور را بدانند.
نقطه بی بازگشت:
بعد از وقوع فلش اور، نقطه بی بازگشت فرا می رسد. نقطه ای که یک آتش نشان محبوس شده، نجات نخواهد یافت و به در یا پنجره ای که از آن وارد شده، نخواهد رسید. اطلاع یافتن از نقطه بی بازگشت توسط آتش نشانی که علائم وقوع احتمالی فلش اور را در مکانی مشاهده کرده است امر بسیار مهمی می باشد. زیرا آتش نشان باید بداند تا چه مقدار اگر وارد محل آتش گرفته شود، توان خروج را در صورت وقوع فلش اور دارد. بالای 1/5 متر نقطه بی بازگشت است. آتش سوزی با حرارت 138 تا 196 درجه سانتی گراد سبب آسیب های شدید و تخریب موضعی پوست می شود. همچنین میانگین دما در اتاقی که فلش اور اتفاق افتاده است بین 538 تا 852 درجه سانتی گراد است.
براساس آزمایش های حرکت و زمان، یک شخص در حال راه رفتن بطور متوسط حدود 76 سانتیمتر در هر ثانیه حرکت می کند. همچنین 2 ثانیه زمان نیاز است تا وقوع فلش اور. به نظر شما لباس های محافظتی آتش نشانان تا چقدر می تواند دمای بین 538 تا 852 درجه سانتی گراد را قبل از اینکه آتش نشان دچار سوختگی شدید شود تحمل کند؟!
شما هم می توانید به منظور تهیه و استفاده از این سیستم برای سازمان های مربوطه و یا به منظور ایمن سازی محیط کار خود همین امروز با کارشناسان ما در شرکت ایمن صنعت آیندگان تماس بگیرید و خیلی زود شرایط ایمنی محیط خود را به بهترین نحو ارتقا دهید.
